Piękno naszych włosów zależy nie tylko od szamponów i odżywek,
ale od tego co codziennie jemy i pijemy?
PRZEZ ŻOŁ¡DEK DO PIĘKNYCH WŁOSÓW
Włosy dla wzrostu potrzebują odpowiedniego budulca. Są więc wiecznie głodne i mają bardzo wyrafinowany apetyt. Tylko z właściwie dobranych pokarmów otrzymują wysokiej jakości niezbędne składniki odżywcze i budulcowe. Włosy w zamian odwdzięczają się bujnością, siłą, blaskiem, pięknym kolorem – słowem urodą. Podobnie zachowują się paznokcie korzystające z tych samych pokarmów co włosy.
- Jedzmy to, co włosy lubią – powie każdy – a naszą głowę ozdobią sprężyste, gęste i pełne blasku włosy!
Jeśli jest to tak proste – dlaczego tak wiele osób ma włosy przerzedzone, matowe, sztywne, sprawiające trudności w rozczesywaniu i układaniu? Czyżby nie zdawały sobie sprawy, że ich źle odżywiane włosy są osłabione, że dlatego stały się brzydkie i nadmiernie wypadają! A może po prostu te osoby nie wiedzą, jakich składników pokarmowych włosy potrzebują najbardziej?
P
rzez żołądek do …pięknych włosów!
Jeśli ktoś nie wie, od czego zależy zdrowie, a w konsekwencji - uroda jego włosów oraz paznokci, niech przyjmie, że są one taką samą częścią ciała, jak wszystkie inne. Powstają z tego, co zjemy - stąd tak wielka rola substancji pokarmowych docierających drogą krwi do korzenia włosa. Nie dziwmy się więc, kiedy wiosną, gdy w organizmie występują duże braki witamin i minerałów, lub wówczas, gdy się niewłaściwie odchudzamy – włosy nie mają połysku, stają się słabsze, cieńsze, łamliwe, ulegają przerzedzeniu. Tych niekorzystnych zmian i wielu innych zagrożeń można uniknąć dzięki odpowiedniemu odżywianiu włosów. Aby jednak wiedzieć, jak włosy odżywiać? – dobrze jest znać ich budowę i mechanizm wzrostu.
BUDOWA I WZROST WŁOSÓW
Jak rosną włosy?
Włosy wyrastają w swym korzeniu usadowionym wewnątrz mieszka włosowego. Korzeń posiada kolbowate rozszerzenie – zwane opuszką (lub potocznie cebulką), w którym znajdują się bardzo aktywne komórki macierzy włosa. Dzieki ich nieustannym podziałom włos rośnie ok. 1 - 1,5 cm na miesiąc.
Komórki macierzy włosa intensywnie się dzielą i są stale "głodne"
Te komórki to nasza osobista wytwórnia włosów odpowiedzialna za ich codzienny wzrost, (zaś w paznokciu – komórki macierzy paznokcia- odpowiedzialne za wzrost paznokci.). Komórki macierzy intensywnie dzielą się i podlegają różnicowaniu zmieniając swą budowę – tj. wydłużają się, spłaszczają oraz rogowacieją. Dzięki temu powstaje widoczna długa część włosa zwana jego łodygą. Jest ona zbudowana z różnych warstw zrogowaciałych komórek. Dlatego komórki te są stale "głodne" i wymagają obfitego zaopatrzenia drogą krwi w substancje odżywcze, energetyczne i budulcowe.
Odżywianie włosa
Odżywianiu włosa służy tzw. brodawka, na której włos jest osadzony. W brodawce włosa znajdują się naczynia krwionośne, z których, jak z „portu dostawczego” - komórki macierzy czerpią substancje odżywcze i budulcowe do swych podziałów. Komórki macierzy należą do najszybciej namnażających się w organizmie człowieka, co w perspektywie dni procentuje widocznym dla oczu przyrostem włosów.
ABY UMIEJĘTNIE ODŻYWIÆ WŁOSY TRZEBA WIEDZIEÆ Z CZEGO S¡ ZBUDOWANE!
Łodyga o średnicy 0,08 mm, czyli widoczna część włosa składa się z:
- rdzenia
- warstwy korowej
- warstwy osłonki włosa
Konstrukcja włosa i jej substancje budulcowe
Przyjrzyjmy się najbardziej okazałej części włosa - wyrastającej ponad powierzchnię skóry łodydze. Łodyga składa się z 3 warstw. Pierwsza to rdzeń włosa. Drugą warstwą jest tzw. warstwa korowa, która stanowi trzon konstrukcyjny łodygi. Ta warstwa składa się z silnych włókien keratynowych, które pionowo ułożone - koncentrycznie otaczają rdzeń włosa. Włókna są podstawą wytrzymałości, sprężystości i elastyczności łodygi. Składają się wydłużonych komórek zbudowanych z wytrzymałego białka - keratyny Keratyna cechuje się tym, że jest nierozpuszczalna w wodzie oraz w dużym stopniu jest odporna na uszkadzające inne białka czynniki fizyczne i chemiczne środowiska (kwasy organiczne, temperaturę, itp.), a także na działanie typowych enzymów trawiących białka (proteolitycznych). Unikalne własności wytrzymałościowe kreratyny wynikają z zawartości dwóch aminokwasów siarkowych: cysteiny (17%) i metioniny (0,5%). Ponadto w warstwie korowej znajduje się o pewna ilość wody oraz ziarna pigmentu – melaniny – od których ilości i barwy zależy kolor włosów.
Keratynowe osłony fizjologiczne włosa
Keratynowa osłonka włosa – to najbardziej zewnętrzna warstwa jego łodygi - zbudowana jest z keratynowych komórek spłaszczonych jak rybie łuski. Łuskowate komórki osłonki są poukładane wokół łodygi jak dachówki na dachu. Tych bardzo cienkich, półprzezroczystych łusek jest zwykle od 5 do 10 warstw. Osłonka chroni rdzeń i warstwę korową włosa - jak dach dom przez niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi - deszczem, kurzem, słońcem, wiatrem, czynnikami chemicznymi, itp. Łuski osłonki są sklejone ze sobą i z warstwą korową przy pomocy specjalnych substancji tłuszczowych tworzących tzw. spoiwo międzykomórkowe. Podstawowymi składnikami tego spoiwa decydującymi o jego własnościach są lipidy, w tym ceramidy, cholesterol, trójglicerydy, wolne kwasy tłuszczowe, itp.
Osłonowe substancje tłuszczowe konserwujące włosy
Ważną rolę w konserwacji osłonki włosa odgrywa tłuszczowo-woskowa wydzielina gruczołów łojowych tzw. sebum. W jej skład wchodzą: glicerydy, woski, wolne kwasy tłuszczowe, węglowodory (np. skwalen), sterole i estry steroli, itp. Sebum chroni włosy poprzez swój specyficzny skład.
Pot
W pewnym stopniu konserwujacą rolę dla włosów dogrywa również film hydrofilowo-lipofilowy, czyli zwykły pot. Film ten ma budowę emulsji, w której fazę olejową stanowi łój skórny, a fazę wodną – woda wydzielana przez gruczoły potowe w procesach perspiracji i transpiracji. Film hydrofilowo-lipofilowy zawiera duże ilości kwasów tłuszczowych (palmitynowego, stearynowego i oleinowego) oraz związków steroidowych (w tym cholesterolu i jego estrów), co do pewnego stopnia chroni warstwę osłonową włosów przed wysychaniem i pękaniem. Pamiętajmy, że w upalne dni tracimy z potem elektrolity - na czele z potasem i magnezem - które trzeba uzupełniać! /4/
Czy dietą możemy zapewnić włosom zdrowie i urodę?
Spożywany przez nas pokarm często nie wystarczy do zapewnienia włosom wszystkich niezbędnych aminokwasów siarkowych, witamin i mikroelementów. Staje się to dopiero możliwe dzięki wspomaganiu diety wartościowym preparatem aptecznym. Włosy w zamian za wspomaganie zestawem potrzebnych im składników odżywczych odwdzięczą się później zdrowiem i urodą.
JAKICH SUBSTANCJI WŁOSY POTRZEBUJ¡ NAJBARDZIEJ?
Włosy zbudowane są z…białka?
Tak. Włosy, jak też paznokcie zbudowane są z mikroskopijnych „cegiełek” elastycznego zrogowaciałego białka – keratyny. Białko to zawiera w sobie siarkę, która ma tę właściwość, że jak silny klej trwale spaja sąsiednie końce keratynowych cegiełek w długie sprężyste struktury włosów. Stąd dla wzrostu włosa niezbędne są aminokwasy zawierające siarkę. Aminokwasy to najmniejsze cząstki składowe białek, z których buduje się białko. Te swoiste organiczne klocki lego umożliwiają dzięki wiązaniom siarczkowym powstawanie długich włókien keratyny. Aminokwasy siarkowe znajdujemy w niektórych pokarmach białkowych, jakie spożywamy – ale rzadko. Ponadto naszej osobistej wytwórni włosów potrzebne są substancje energetyczne – głównie glukoza; jak też witaminy i biopierwiastki, które stymulują tempo wzrostu i zapewniają wytrzymałość konstrukcji rosnącego włosa.
Co decyduje o sile i kształcie włosów?
Długi i cienki ludzki włos, aby się nie złamać i jednocześnie stanowić osłonę przed czynnikami atmosferycznymi powinien być sprężysty i silny. Najważniejszą rolę wzmacniającą odgrywa wspomniana już siarka, a dokłądniej utworzone przez nią wiązania chemiczne – tzw. „mostki dwusiarczkowe”. Wiązania te łączą bardzo silnie długie łańcuchy keratyny zapewniające trwałą konstrukcję włosa. Dzięki wiązaniom dwusiarczkowym, które u każdego z nas są usytuowane inaczej - struktura keratyny staje się silna i sprężysta, jak też niepowtarzalna. Indywidualny układ „mostków dwusiarczkowych”” decyduje o oryginalnym wyglądzie włosów, np. o tym, czy są proste, czy skręcone, czy cienkie, czy grube.
Jakie substancje biologiczne dostarczają włosom „wiązań dwusiarczkowych”?
Siarka jest organizmowi dostarczana głównie w postaci przyswajalnych białek. Najbardziej wartościowe są białka, zawierające w swym składzie dwa niezbędne człowiekowi aminokwasy siarkowe – cystynę i metioninę. Podstawą konstrukcji włosa jest cystyna – stanowiąca zwykle 17% składu włosa i metionina (0,5% składu włosa). Dzięki tym aminokwasom możliwe jest powstanie „wiązań dwusiarczkowych”, które są włączane w keratynową konstrukcję włosa i pełnią w niej rolę wzmocnień oraz nadają prawidłową przestrzenną budowę.
Czy są jeszcze inne ważne substancje wpływające na kondycję i wygląd włosów?
Tak. Do takich substancji zaliczamy biopierwiastki: żelazo, cynk, miedź, jod oraz liczne witaminy. Jednak trzeba wiedzieć, że niedobór tych składników (z wyjątkiem żelaza) odbija się na kondycji i zdrowiu włosów dopiero po dłuższym czasie.
Czy witaminy są ważne dla włosów?
Nawet bardzo, są bowiem czynnikami, które pobudzają je do bujnego wzrostu. Szczególnie ważne dla włosów są witaminy z grupy B, które wspomagają wzrost włosów, oraz chronią je przed chorobami i niekorzystnym oddziaływaniem czynników atmosferycznych i środowiskowych.
oprac. mgr Edward Ozga Michalski
konsultacja Katarzyna Prystupa
dr n. med. dermatolog
